Wraz z początkiem 2023 roku wszedł w życie szereg zmian związanych z prawem handlowym, w tym zwłaszcza w Kodeksie spółek handlowych. Zmiany dotyczyły m.in. rozszerzenia kompetencji rad nadzorczych, odpowiedzialności członków zarządu spółek, a także prawa holdingowego. Prawo holdingowe dotyczy zarządzania spółkami zależnymi przez spółkę dominującą, mając na uwadze interes tej spółki oraz całej grupy spółek. Poza tym, zapewnia także większe bezpieczeństwo członkom zarządu spółek zależnych.
Czym jest prawo holdingowe? Wiążące polecenia dla spółek
Prawo holdingowe nazywane jest także prawem koncernowym albo prawem grup spółek. Obejmuje ono swoim zakresem relacje prawne między spółką dominującą a jej spółkami zależnymi. Uwzględnia ono przy tym interes wierzycieli, członków organów spółek oraz pozostałych osób w spółce (wspólników, akcjonariuszy).
Zmiany w KSH dotknęły właśnie prawa holdingowego, a nowe regulacje mają na celu głównie umożliwienie spółkom, które występują w ramach takich grup spółek – właściwą realizację wspólnego interesu. Pierwszą ze zmian, jaką wprowadzono, jest opcja wydawania wiążących poleceń przez spółkę dominującą wobec spółki zależnej. W tym zakresie zostało wskazane, że takie polecenie musi jednak spełniać odpowiednie wymogi i zawierać odpowiednie elementy wskazane w ustawie. Wśród elementów tych wskazuje się m.in. oczekiwane przez spółkę dominującą zachowanie spółki zależnej w związku z wykonaniem wiążącego polecenia, a także spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej, które będą następstwem wykonania wiążącego polecenia, o ile występują; oraz wiele innych.
Takie wiążące polecenia powinny także być realizowane z zachowaniem odpowiedniej formy. Według nowelizacji, spółka dominująca powinna wydawać takie polecenia w formie pisemnej albo elektronicznej – pod rygorem nieważności. Zarząd spółki będącej częścią grupy spółek nie będzie jednak odpowiadał za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecania.
Ustawa wskazuje także sytuacje, w których spółka zależna będzie miała możliwość odmowy wykonania wiążącego polecenia. Będą to dwie zasadnicze sytuacje:
- w przypadku, gdy wykonanie polecenia doprowadziłoby do niewypłacalności lub zagrożenia niewypłacalnością spółki zależnej oraz
- istnieje uzasadniona obawa, że polecenie jest sprzeczne z interesem spółki zależnej i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek w okresie dwóch lat.
Jakie jeszcze nowelizacje w prawie holdingowym w 2023 roku?
Poza wskazanymi zmianami dotyczącymi wiążących poleceń, w prawie holdingowym doszło do wprowadzenia także innych nowelizacji. Warto pamiętać, że w obecnym stanie prawnym spółki dominujące uzyskały szersze prawo informacyjne w stosunku do spółek zależnych, jak również wprowadzono większy nadzór organu, jakim jest rada nadzorcza w spółce dominującej nad spółkami zależnymi oraz nad realizacją danego interesu w konkretnej grupie spółek.
Kolejną z instytucji, o której warto wspomnieć jest tzw. squeeze-out. Polega on na przymusowym wykupie wspólników lub akcjonariuszy z danej spółki. Po zmianach istnieje bowiem możliwość podjęcia uchwały o przymusowym wykupie wspólników lub akcjonariuszy spółki zależnej przez spółkę dominującą reprezentująca co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej. Wspólnicy bądź akcjonariusze, którzy nie będą w danej spółce posiadali zbyt dużej liczby akcji lub udziałów, będą mogli być zatem przymusowo wykupieni z takiej spółki zależnej (jest to tzw. ,,wyciśnięcie” ich ze spółki).
Wreszcie, według zmian, wprowadzona została również odpowiedzialność spółki dominującej wobec wierzycieli spółki zależnej w wypadku bezskuteczności egzekucji w stosunku do spółki zależnej, chyba że spółka dominująca nie ponosi winy lub szkoda nie powstała w następstwie wykonania przez spółkę zależną wiążącego polecenia.
Omawiane zmiany mają zatem dość szeroki zakres i zmieniają szereg kwestii związanych z prawem holdingowym w Polsce.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej spółek handlowych i prawa holdingowego
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
