Przysposobienie, czyli adopcja dziecka wymaga spełnienia szeregu formalności. Jej skutki zależą od tego, czy dokonano adopcji pełnej czy niepełnej. Adopcja jest to zatem prawne uznanie małoletniej osoby za własne dziecko. Daje to pewne obowiązki, ale również przywileje. Proces adopcji znany jest już od starożytnego Rzymu – wówczas jej podstawowym celem była chęć podtrzymania danego rodu. Wówczas adopcja różniła się jednak od tej znanej dzisiaj. Natomiast w Polsce przysposobienie znane jest już od XIII wieku. W niektórych przypadkach wymaga ona także uzyskania zgody.

Zgoda na przysposobienie

Warto zatem wskazać na to, że w niektórych wypadkach w praktyce konieczne jest uzyskanie zgody przysposabianego. Zasadą jest, że do przysposobienia potrzebna jest zgoda przysposabianego, który ukończył lat trzynaście. Związane jest to z uzyskaniem przez niego odpowiedniego stopnia rozwoju – zarówno psychicznego, jak i fizycznego, by móc także samemu decydować niejako o swoim losie. Zgoda małoletniego na przysposobienie nie jest wymagana, jeżeli został on ubezwłasnowolniony całkowicie. W tej sytuacji należy go tak traktować jak osobę, która nie ukończyła 13 lat.

Sąd opiekuńczy powinien zaś wysłuchać przysposabianego, który nie ukończył lat trzynastu, jeżeli może on pojąć znaczenie przysposobienia. Wyjątkiem jest zaś sytuacja, w której sąd opiekuńczy może wyjątkowo orzec przysposobienie bez żądania zgody przysposabianego lub bez jego wysłuchania, jeżeli nie jest on zdolny do wyrażenia zgody lub jeżeli z oceny stosunku między przysposabiającym a przysposabianym wynika, że uważa się on za dziecko przysposabiającego, a żądanie zgody lub wysłuchanie byłoby sprzeczne z dobrem przysposabianego. Co ciekawe, zgoda na przysposobienie może być odwołana przez osobę, która ją wyraziła, do chwili wydania orzeczenia przez sąd drugiej instancji.

W niektórych przypadkach wymagana jest także zgoda rodziców przysposabianego. Zasadą w tym przypadku jest, że do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Wyjątkiem w tym zakresie jest sytuacja, w której sąd opiekuńczy może, ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodziców, których zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, jeżeli odmowa zgody na przysposobienie jest oczywiście sprzeczna z dobrem dziecka. Najczęściej w praktyce natomiast dochodzi do przysposobienia dzieci osób pozbawionych władzy rodzicielskiej lub dzieci osieroconych.

Ciekawą instytucją w tym zakresie jest także tzw. zgoda blankietowa. Związane jest to z faktem, że rodzice mogą przed sądem opiekuńczym wyrazić zgodę na przysposobienie swego dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego. Wówczas rodzicom, którzy wyrazili taką zgodę, władza rodzicielska i prawo do kontaktów z dzieckiem nie przysługują. Zgodę tę mogą odwołać przez oświadczenie złożone przed sądem opiekuńczym, nie później jednak niż przed wszczęciem sprawy o przysposobienie.

Zgoda na adopcję

Rodzice mogą je złożyć jedynie osobiście i w swoim własnym imieniu w sądzie miejsca zamieszkania dziecka, ewentualnie w sądzie opiekuńczym swego miejsca zamieszkania lub pobytu. Oświadczenia rodziców powinny odpowiadać warunkom stawianym zgodzie, a więc powinny być wyraźne, swobodnie wyrażone i świadome. Przepisy o przysposobieniu za zgodą rodziców bez wskazania osoby przysposabiającego stosuje się także odpowiednio, jeżeli jedno z rodziców wyraziło taką zgodę, a zgoda drugiego nie jest do przysposobienia potrzebna. Rozwiązania jednak tego nie stosuje się, jeżeli porozumienie się z drugim rodzicem napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.

Rodzice mogą także przed sądem opiekuńczym także wskazać osobę przysposabiającego, którą może być wyłącznie krewny rodziców dziecka za zgodą tej osoby złożoną przed tym sądem. Osobą wskazaną może być również małżonek jednego z rodziców. W tej kwestii warto pamiętać, iż zgoda rodziców na przysposobienie dziecka nie może być wyrażona wcześniej niż po upływie sześciu tygodni od urodzenia się dziecka. Ostatnią z osób, od której może być wymagana zgoda jest opiekun dziecka. Według art. 120 KRO, jeżeli dziecko pozostaje pod opieką, do przysposobienia potrzebna jest zgoda opiekuna. Jednakże sąd opiekuńczy może, ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie nawet mimo braku zgody opiekuna, jeżeli wymaga tego dobro dziecka.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i przysposobienia (adopcji)

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.