Co do zasady rodzinna piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców biologicznych. Jest to przejściowa – okresowa forma opieki nad dzieckiem. W rodzinach zastępczych umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub gdy władza ta została im ograniczona. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.

Piecza zastępcza

Wobec tego, piecza zastępcza w Polsce to swoisty system pomocy społecznej, którego celem jest zapewnienie bezpieczeństwa i opieki dzieciom, które nie mogą być wychowywane przez swoich biologicznych rodziców. W tym przypadku obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem należą do różnego rodzaju podmiotów – np. rodziny zastępczej, prowadzącego rodzinny dom dziecka albo kierującego placówką opiekuńczo-wychowawczą, regionalną placówką opiekuńczo-terapeutyczną lub interwencyjnym ośrodkiem preadopcyjnym oraz innymi miejscami. Organizację, funkcjonowanie oraz finansowanie rodzin zastępczych oraz innych podmiotów szczegółowo omawiają odrębne od Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przepisy.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej może nastąpić jedynie wówczas, gdy uprzednio stosowane inne środki przewidziane w art. 109 § 2 pkt 1-4  KRO oraz formy pomocy rodzicom dziecka, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, nie doprowadziły do usunięcia stanu zagrożenia dobra dziecka, chyba że konieczność niezwłocznego zapewnienia dziecku pieczy zastępczej wynika z poważnego zagrożenia dobra dziecka, w szczególności zagrożenia jego życia lub zdrowia. Trzeba przy tym pamiętać, iż umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej wbrew woli rodziców wyłącznie z powodu ubóstwa nie jest dopuszczalne.

Jeśli chodzi o czas trwania takiej pieczy zastępczej, to dziecko umieszcza się w pieczy zastępczej do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny albo umieszczenia go w rodzinie przysposabiającej.

Wobec kogo może zostać orzeczona piecza zastępcza?

Dodatkowo, Sąd może również powierzyć sprawowanie pieczy zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka. Jeżeli zaś jest to uzasadnione dobrem dziecka sąd może tymczasowo, nie dłużej jednak niż na 6 miesięcy, powierzyć pełnienie funkcji rodziny zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy nie są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, niespełniającym warunku niezbędnych szkoleń, określonego w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, dotyczących rodzin zastępczych.

W Polsce wyróżnia się kilka rodzajów pieczy zastępczej:

1. rodzina zastępcza – jest to rodzina, która decyduje się na przyjęcie dziecka do swojego domu i wychowanie go jak własne; rodzina zastępcza musi spełnić określone wymagania formalne oraz przejść odpowiednie szkolenia,
2. dom dziecka – to placówka opiekuńczo-wychowawcza, która zapewnia dzieciom miejsce zamieszkania oraz opiekę dydaktyczno-wychowawczą;
3. Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy – czyli placówka, która zapewnia opiekę i wychowanie dzieciom i młodzieży, które popełniły przestępstwo lub są zagrożone popełnieniem przestępstwa,
4. ośrodek adopcyjny – tj. instytucja zajmująca się przygotowaniem dzieci do adopcji oraz poszukiwaniem odpowiednich rodziców adopcyjnych.

Nadto, trzeba także pamiętać, iż piecza zastępcza nad dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności jest powierzana przede wszystkim rodzinie zastępczej zawodowej. Sąd umieszcza natomiast dziecko w instytucjonalnej pieczy zastępczej, jeżeli brak jest możliwości umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej lub z innych ważnych względów nie jest to zasadne. W miarę możliwości sąd umieszcza dziecko w pieczy zastępczej na terenie powiatu miejsca zamieszkania dziecka.

Wreszcie, rodzeństwo powinno być umieszczone w tej samej rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej lub regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, chyba że byłoby to sprzeczne z dobrem dziecka.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa karnego i przygotowania do popełnienia przestępstwa

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.