Zgodnie z polskim prawem, żebranie jest uważane za formę naruszania porządku publicznego i utrudniania swobodnego przemieszczania się osób oraz powodowania niepokoju w przestrzeni publicznej. Z tego powodu jest to czyn zabroniony, który podlega sankcjom prawem. Dla wielu osób zastanawiające jest jednak, czy stanowi to przestępstwo czy tylko wykroczenie oraz jaką odpowiedzialność karną można ponieść z tego tytułu.

Jaka grozi za to kara?

Polskie prawo traktuje żebractwo jako wykroczenie przeciwko porządkowi publicznemu. Istnieje wiele przyczyn, które prowadzą do żebractwa w Polsce. Często są to osoby bezdomne lub o niskich dochodach, które nie mają możliwości zapewnienia sobie podstawowych potrzeb. Niektóre osoby mogą wybierać żebranie jako sposób zarobku, często będąc zmuszonymi do tego przez okoliczności życiowe.

Uregulowane zostało ono w ramach art. 58 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z §  1 tego artykułu, kto, mając środki egzystencji lub będąc zdolny do pracy, żebrze w miejscu publicznym, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1500 złotych albo karze nagany. Posiadanie środków egzystencji należy rozumieć jako wszelkie źródła przychodu pozwalające na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych sprawcy, ale też osób dla niego najbliższych, w tym przede wszystkim tych, które pozostają na jego utrzymaniu.

Natomiast osoba, która żebrze w miejscu publicznym w sposób natarczywy lub oszukańczy, podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności. W doktrynie podkreśla się, że należy uznać za natrętne żebranie, gdy osoba natrętnie domaga się datków, nalega na ofiarę pomimo odmowy, blokuje jej drogę lub narusza jej nietykalność cielesną, na przykład chwytając ją za rękę, wyzywając lub grożąc nieprzyjemnymi konsekwencjami w przypadku odmowy udzielenia jałmużny. Jak wskazuje się w literaturze, oszukańczy sposób żebrania oznacza zaś, że sprawca stosuje szczególne zabiegi mające przedstawić jego sytuację w jak najgorszym, budzącym współczucie świetle.

Wykroczenie te ma charakter formalny i nie wymaga wystąpienia jakichkolwiek skutków, takich jak otrzymanie jałmużny od ofiary. Miejsce publiczne na gruncie tego wykroczenia należy natomiast rozumieć jako miejsce, które jest dostępne dla ogólnej liczby osób, gdzie ludzie mogą swobodnie przebywać, w tym miejsca, do których można wejść po zakupie biletu, takie jak środki transportu publicznego, kino czy też teatr.

Żebranie w polskim porządku prawnym

Również społeczność lokalna odgrywa istotną rolę w walce z żebractwem. Informowanie władz o przypadkach żebractwa, wspieranie lokalnych programów pomocy społecznej i oferowanie bezpośredniej pomocy osobom potrzebującym są ważnymi sposobami angażowania się w rozwiązanie tego problemu społecznego. Ważne jest, aby podkreślić, że żebractwo jest złożonym problemem społecznym, którego nie można rozwiązać jedynie poprzez penalizację sprawców. Konieczne jest podejście holistyczne, które obejmuje programy pomocy społecznej, wsparcie społeczności lokalnej i inne długofalowe działania.

Ważne jest również zrozumienie, że zakaz żebrania wynika z potrzeby ochrony porządku publicznego i zabezpieczenia godności osób potrzebujących pomocy. Rząd i instytucje państwowe starają się zapewnić pomoc osobom ubogim, bezdomnym i potrzebującym poprzez programy społeczne, schroniska dla bezdomnych, wsparcie medyczne i inne środki pomocy społecznej. W praktyce, w przypadku prostych przypadków żebrania, organy ścigania i sądy wykroczeń często podejmują działania mające na celu pouczenie osoby żebrzącej lub nałożenie grzywny.

Jednak w przypadkach bardziej zorganizowanego czy agresywnego żebrania, mogą być stosowane surowsze kary, takie jak ograniczenie wolności czy też areszt. Warto również podkreślić, że polskie prawo nie zakazuje udzielania jałmużny osobom potrzebującym. Osoby, które chcą pomóc potrzebującym, mogą to robić poprzez oficjalne organizacje charytatywne, fundacje lub programy społeczne, które skuteczniej i bezpieczniej wspierają osoby w trudnej sytuacji życiowej.

Podsumowując, żebranie jest uznawane za czyn zabroniony w Polsce i podlega sankcjom prawnym. Zakaz ten wynika z potrzeby ochrony porządku publicznego i zapewnienia godności osobom potrzebującym. Samo żebranie stanowi zaś wykroczenie.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa karnego i wykroczeń

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.