Udzielenie pierwszej pomocy osobie potrzebującej jest kluczową umiejętnością, która może uratować życie. Zgodnie z polskim prawem każdy obywatel jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. Co grozi za niewykonanie tego obowiązku na gruncie polskiego prawa karnego?
Pierwsza pomoc
Udzielenie pierwszej pomocy osobie potrzebującej wymaga szybkiego i zdecydowanego działania. Ocena sytuacji, zabezpieczenie miejsca zdarzenia, ocena stanu poszkodowanego, wezwanie pomocy, resuscytacja krążeniowo-oddechowa oraz odpowiednie działania w zależności od rodzaju urazu są w tym przypadku kluczowymi działaniami. Trzeba bowiem pamiętać, że podjęte przez nas odpowiednie działania mogą uratować danej osobie życie, dlatego warto regularnie odświeżać swoją wiedzę i umiejętności z zakresu pierwszej pomocy. W wielu przypadkach wymagane jest także wobec wielu osób przejście kursu z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
W Polsce nieudzielenie pierwszej pomocy osobie znajdującej się w stanie zagrożenia życia lub zdrowia jest nie tylko moralnie naganne, ale także karalne zgodnie z przepisami Kodeksu karnego. Obowiązek udzielenia pierwszej pomocy w Polsce jest zapisany w kilku aktach prawnych, z czego najważniejszym jest właśnie Kodeks karny. Artykuł 162 tego aktu prawnego w § 1 stanowi bowiem, iż kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Aby osoba mogła zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej za nieudzielenie pomocy, muszą być spełnione określone warunki:
- Położenie grożące bezpośrednim niebezpieczeństwem - poszkodowany musi znajdować się w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia lub ryzyka ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.
- Możliwość udzielenia pomocy - osoba musi mieć realną możliwość udzielenia pomocy bez narażenia siebie lub innych na podobne niebezpieczeństwo.
Kara w Kodeksie karnym
Jak wskazuje jednak § 2 omawianego przepisu, nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej. W związku z tym, Kodeks karny przewiduje również sytuacje, w których osoba nie poniesie odpowiedzialności za nieudzielenie pomocy:
- Narażenie siebie lub innych na niebezpieczeństwo - jeśli udzielenie pomocy wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem życia lub zdrowia osoby udzielającej pomocy lub innych, brak pomocy jest usprawiedliwiony.
- Brak możliwości udzielenia pomocy - w sytuacjach, gdy osoba fizycznie nie jest w stanie udzielić pomocy (np. z powodu własnych urazów), odpowiedzialność karna nie jest egzekwowana.
- W przypadku, gdy konieczne jest poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo kiedy możliwa jest pomoc ze strony innej instytucji lub osoby do tego powołanej.
Jeśli chodzi o przypadki takich sytuacji w praktyce, to np. jeśli świadek wypadku drogowego nie udzieli pomocy rannym osobom, mimo że ma taką możliwość i nie naraża siebie, może zostać skazany na karę pozbawienia wolności do lat 3. Poza tym, także np. jeśli osoba zauważy kogoś, kto stracił przytomność na ulicy, i nie udzieli pomocy (np. nie wezwie pogotowia), może również podlegać karze. Jak zostało wskazane, za nieudzielenie pierwszej pomocy grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. W tego typu sprawach to sąd ocenia, czy wszystkie warunki odpowiedzialności karnej zostały spełnione.
Poza konsekwencjami prawnymi, nieudzielenie pierwszej pomocy niesie również za sobą negatywne konsekwencje społeczne i moralne. Pomoc drugiemu człowiekowi w sytuacji zagrożenia życia jest bowiem fundamentalnym obowiązkiem każdego obywatela i podstawą funkcjonowania społeczeństwa. Podsumowując zatem, nieudzielenie pierwszej pomocy w Polsce jest przestępstwem, które może skutkować karą pozbawienia wolności do lat 3. Obowiązek udzielenia pomocy jest zapisany w Kodeksie karnym i dotyczy sytuacji, w których poszkodowany jest w stanie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia. Wyjątki od odpowiedzialności obejmują sytuacje, w których udzielenie pomocy narażałoby osobę pomagającą lub innych na podobne niebezpieczeństwo.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa karnego
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
