Alimenty są obowiązkowymi świadczeniami na rzecz uprawnionych, zwykle dzieci, przez zobowiązanych, zazwyczaj rodziców. W Polsce zasady dotyczące alimentów regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Alimenty mogą być zarówno podwyższane, jak i obniżane, zależnie od zmieniających się okoliczności życiowych stron. Jak to jednak zrobić?
Podwyższenie lub obniżenie alimentów
Podstawę stanowi tutaj art. 138 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z nim, w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Według zaś art. 135 § 1 Kodeksu, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Podwyższenie alimentów może zatem być uzasadnione np. w następujących przypadkach:
- Wzrost potrzeb uprawnionego - koszty utrzymania dziecka mogą rosnąć wraz z jego wiekiem, np. na skutek rozpoczęcia edukacji w szkole średniej lub na studiach.
- Pogorszenie sytuacji materialnej uprawnionego - jeżeli osoba otrzymująca alimenty znajduje się w trudniejszej sytuacji finansowej, np. w wyniku utraty pracy.
- Poprawa sytuacji materialnej zobowiązanego - jeśli osoba zobowiązana do płacenia alimentów zaczyna zarabiać więcej, np. awansuje w pracy lub otrzymuje spadek.
Podobnie obniżenie alimentów może być uzasadnione przypadkach takich jak poprawa sytuacji materialnej uprawnionego (gdy dziecko lub inna osoba otrzymująca alimenty zaczyna zarabiać własne pieniądze, np. podejmując pracę), pogorszenie sytuacji materialnej zobowiązanego (jeśli osoba płacąca alimenty traci pracę, ulega wypadkowi lub w inny sposób traci dochody) czy też zmniejszenie potrzeb uprawnionego (na przykład, jeśli dziecko kończy edukację i zaczyna samodzielnie zarabiać na siebie).
Jak to zrobić?
Aby dokonać zmiany wysokości alimentów, należy:
- Złożyć pozew do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania uprawnionego lub zobowiązanego.
- Przedstawić dowody - konieczne jest przedstawienie dowodów uzasadniających zmianę sytuacji życiowej. Mogą to być zaświadczenia o zarobkach, rachunki, faktury, dokumenty medyczne itp.
- Udział w rozprawach sądowych: Sąd rozpatruje sprawę, biorąc pod uwagę dowody i zeznania stron. Następnie wydaje wyrok.
Sąd, rozpatrując wniosek o zmianę alimentów, bierze pod uwagę konkretną sytuację uprawnionego i zobowiązanego (ich warunki ekonomiczne, możliwości zarobkowe oraz koszty utrzymania). Poza tym, Sąd ocenia, czy alimenty nadal spełniają swoją funkcję, czyli zapewnienie środków utrzymania uprawnionemu. Zmiana obowiązku alimentacyjnego może nastąpić nie tylko na mocy orzeczenia sądu (wtedy jak zostało wskazane Sąd wydaje decyzję na podstawie przeprowadzonego postępowania). Poza tym, strony mogą zawrzeć umowę dotyczącą zmiany wysokości alimentów, jeżeli są w stanie dojść do porozumienia.
Zmiana wyroku lub umowy może również polegać na stwierdzeniu ustania obowiązku alimentacyjnego, jeżeli nie istnieją już przesłanki uzasadniające ten obowiązek. Może to nastąpić np. w przypadku osiągnięcia przez dziecko samodzielności finansowej. Z uwagi na to, możliwość żądania zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w Polsce jest uzależniona od zmiany okoliczności życiowych stron. Zmiana ta musi być istotna i dobrze udokumentowana. Sąd, analizując wniosek, bierze pod uwagę konkretne warunki ekonomiczne i społeczno-bytowe uprawnionego i zobowiązanego, starając się utrzymać równowagę między interesami obu stron.
Plusem w tym przypadku jest to, że osoba dochodząca świadczeń alimentacyjnych zwolniona jest z opłat sądowych na mocy ustawy. Możliwość podwyższenia lub obniżenia alimentów w Polsce jest dobrze uregulowana prawnie i zależy od zmieniających się okoliczności życiowych stron. Sąd każdorazowo ocenia, czy zmiana sytuacji jest na tyle znacząca, że uzasadnia modyfikację wysokości świadczeń alimentacyjnych. Kluczowe jest odpowiednie udokumentowanie tych zmian i aktywny udział w procedurze sądowej.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
