Ustanowienie opieki nad osobą dorosłą jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy osoba ta została całkowicie ubezwłasnowolniona. Opieka ta ma na celu zapewnienie ochrony interesów osoby, która z powodu znacznych trudności zdrowotnych czy psychicznych nie jest w stanie samodzielnie podejmować decyzji dotyczących swojego życia i majątku.
Ustanowienie opieki
Zgodnie z art. 13 Kodeksu cywilnego, osoba, która ukończyła 13 lat, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeśli z powodu:
- choroby psychicznej,
- niedorozwoju umysłowego,
- innych zaburzeń psychicznych, takich jak uzależnienie od alkoholu czy narkotyków,
- nie jest zdolna do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem. Ubezwłasnowolnienie całkowite wiąże się z orzeczeniem sądu, który po analizie stanu zdrowia i sytuacji danej osoby, podejmuje decyzję o jej całkowitej niezdolności do zarządzania własnym życiem.
Zasady opieki nad osobą dorosłą całkowicie ubezwłasnowolnioną
Do opieki nad całkowicie ubezwłasnowolnionymi dorosłymi stosuje się zasady zbliżone do tych obowiązujących przy opiece nad małoletnimi, jednak z pewnymi modyfikacjami dostosowanymi do sytuacji dorosłych:
- Dobór opiekuna. Prawo nakazuje, aby, kierując się dobrem osoby ubezwłasnowolnionej, opiekunem została osoba bliska, a najlepiej jej małżonek. Jeżeli małżonek nie może lub nie chce podjąć się tej funkcji, sąd wyznacza ojca lub matkę ubezwłasnowolnionego. W przypadku braku takich osób, sąd może powołać innego krewnego lub osobę, która ma odpowiednie kwalifikacje i predyspozycje do pełnienia funkcji opiekuna.
- Ustanie opieki. Opieka nad dorosłym ubezwłasnowolnionym ustaje automatycznie, gdy sąd uchyli całkowite ubezwłasnowolnienie lub zmieni je na ubezwłasnowolnienie częściowe. W przypadku zmiany ubezwłasnowolnienia na częściowe, osoba taka uzyskuje opiekę w formie kurateli, co oznacza większą swobodę decyzyjną przy zachowaniu wsparcia kuratora w sprawach wymagających wsparcia i nadzoru.
Opiekun prawny dla osoby starszej jest ustanawiany przez sąd w sytuacji, gdy senior nie jest w stanie samodzielnie podejmować decyzji, kontrolować swojego zachowania ani dbać o swoje interesy osobiste i majątkowe. Opiekun, pełniąc funkcję przedstawiciela ustawowego, jest upoważniony do podejmowania działań prawnych w imieniu np. seniora. Przyczyną całkowitego ubezwłasnowolnienia mogą być takie okoliczności jak choroba psychiczna czy upośledzenie umysłowe, a także inne sytuacje uzasadniające całkowitą utratę zdolności do czynności prawnych. W takim przypadku pieczę nad osobą starszą przejmuje opiekun prawny. Gdy osoba starsza zostaje częściowo ubezwłasnowolniona, sąd ustanawia kuratora, co następuje wówczas, gdy senior wymaga wsparcia przy prowadzeniu swoich spraw, ale nie jest całkowicie pozbawiony zdolności do samodzielnego działania.
Pojawia się pytanie - jak zostać opiekunem prawnym osoby starszej? Aby ubiegać się o taką funkcję, należy złożyć odpowiedni wniosek do sądu opiekuńczego. Mogą to zrobić najbliżsi członkowie rodziny, w tym małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie oraz rodzeństwo, a także prokurator. Na opiekuna prawnego mogą zostać wyznaczeni małżonek seniora, krewny lub inna bliska osoba. Jeśli to niemożliwe, sąd zwraca się o wskazanie odpowiedniej osoby do ośrodka pomocy społecznej, organizacji społecznej lub placówki opiekuńczej. Ważne jest, że osoba wyznaczona przez sąd opiekuńczy ma obowiązek przejęcia opieki nad osobą starszą.
Reasumując, opieka nad osobą dorosłą jest możliwa wyłącznie w przypadkach, gdy osoba ta jest całkowicie ubezwłasnowolniona. Takie rozwiązanie ma zapewnić jej niezbędne wsparcie i bezpieczeństwo, a także ochronić ją przed konsekwencjami decyzji, które mogłaby podjąć w stanie braku zdolności do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
