W ostatnim czasie powstało wiele wątpliwości oraz mitów dotyczących tego, czym w ogóle jest konwencja stambulska, jakiego rodzaju postanowienia zawiera oraz jaką materię reguluje. Pojawiają się nawet głosy dotyczące tego, czy Polska powinna wypowiedzieć konwencję. W dzisiejszym artykule przybliżamy to, czym jest ta konwencja, czego ona dotyczy i jakie ma znaczenie dla polskiego porządku prawnego.

Czym jest konwencja stambulska?

Omawiana przez nas konwencja stambulska to inaczej konwencja o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Została podpisana w dniu 11 maja 2011 roku w Stambule w Turcji, stąd też jej nazwa. Została ona stworzona przez Radę Europy w celu zwalczania przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej, zwłaszcza w zakresie odpowiedzialności sprawców za przestępstwa. Została ona wówczas podpisana przez 45 państw oraz przez organy Unii Europejskiej. Następnie w latach 2013–2019 ratyfikowały ją kolejne 33 państwa.

Konwencja stambulska została podpisana przez Polskę w dniu 18 grudnia 2012 roku, a ratyfikowana w kwietniu 2015 roku – z określonymi zastrzeżeniami ważnymi do 1 stycznia 2025 roku. Konwencja zapewnia specjalny mechanizm monitoringu, by zadbać o efektywne wdrożenie jej przepisów przez strony, które ją ratyfikowały. Zawiera ona dwanaście rozdziałów oraz osiemdziesiąt jeden artykułów.

Czego dotyczy konwencja stambulska i jakie ma znaczenie?

Wskazana konwencja dotyczy czterech podstawowych kwestii, jakimi są:

• profilaktyka w zakresie ochrona przemocy wobec kobiet i przemocy domowej,
• wsparcie dla ofiar oferowane przez organy państwa,
• ściganie przestępców dokonujących czynów wskazanych w konwencji,
• polityka integracyjna.

W każdym z tych obszarów przewidziano szereg specyficznych sposobów działania, które mają być realizowane przez odpowiednie organy w państwie. Państwa mają obowiązek przyjęcia kompleksowej krajowej strategii zwalczania wszystkich form przemocy objętych zakresem konwencji, a także zagwarantowanie odpowiednich środków finansowych na jej realizację. Zadania w zakresie koordynacji wykonywania konwencji wykonuje od 2019 r. Minister Rodziny i Polityki Społecznej. Odpowiednie zadania w tym zakresie posiadają także właściwe organy administracji rządowej i samorządowej.

Na gruncie konwencji państwa mają obowiązek ścigania sprawców czynów takich jak m.in. przemoc psychiczna, nękanie, przemoc fizyczna, przemoc seksualna, przymuszanie do zawarcia małżeństwa, okaleczanie narządów płciowych kobiet, przymusowa aborcja i sterylizacja, molestowanie seksualne oraz inne.

Mimo tego, w lipcu 2020 roku Zbigniew Ziobro zadeklarował rozpoczęcie procesu formalnego wycofania się z konwencji. W dniu 27 lipca 2020 roku Ministerstwo Sprawiedliwości skierowało do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wniosek o podjęcie prac nad wypowiedzeniem konwencji stambulskiej. Trzy dni później premier Mateusz Morawiecki zadecydował o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności konwencji z Konstytucją RP. Działania te spotkały się z licznymi protestami oraz działaniami licznych organizacji w Polsce. Do tej pory konwencja stambulska nie została przez Polskę wypowiedziana. W dniu 20 marca 2021 zaś prezydent Turcji wydał dekret, w którym unieważnił ratyfikację konwencji przez Turcję.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej konwencji stambulskiej i ochrony przed stosowaniem przemocy

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.