Zaprzeczenie ojcostwa to rodzaj postępowania, w którym ojciec dziecka zaprzecza swojemu ojcostwu. W Polsce zaprzeczenie ojcostwa jest regulowane przez Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz Kodeks postępowania cywilnego. Przepisy polskie przewidują kilka sytuacji, w których ojciec może zaprzeczyć swojemu ojcostwu. Przede wszystkim, ojciec może złożyć wniosek o zaprzeczenie ojcostwa, jeśli uważa, że nie jest biologicznym ojcem dziecka. W jakich przypadkach może to jeszcze nastąpić i jak wówczas wygląda takie postępowanie?

Zaprzeczenie ojcostwa

Podobnie jak w przypadku macierzyństwa, w kwestiach ojcostwa równie może dojść do jego zaprzeczenia. Zaprzeczenie ojcostwa związane jest z tym, że mąż matki może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Ustawodawca nie wprowadza wymogów co do sposobu dowiedzenia się o urodzeniu dziecka. Brak jest również wymagań co do osoby, od której mąż matki powziął tę wiadomość. Może być to zarówno żona, jak i osoba trzecia - nie budzi jednak wątpliwości, że poinformowanie o urodzeniu dziecka musi być wyraźne.

Dodatkowo, warto także wskazać, że jeżeli mąż matki został całkowicie ubezwłasnowolniony z powodu choroby psychicznej lub innego rodzaju zaburzeń psychicznych, na które zapadł w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa, to wówczas powództwo może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy. Jeżeli zaś mąż matki zapadł na chorobę psychiczną lub innego rodzaju zaburzenia psychiczne w ciągu terminu do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa i mimo istnienia podstaw do ubezwłasnowolnienia całkowitego nie został ubezwłasnowolniony, to może on wytoczyć powództwo w ciągu roku od dnia ustania choroby lub zaburzeń, jednak są to skrajne przypadki.

Wówczas mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje – to przeciwko dziecku. Samo zaprzeczenie ojcostwa następuje przez wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka. Uregulowanie te jest bardzo zwięzłe i nie wskazuje ani charakteru dowodów, ani kolejności ich przeprowadzania, ale w praktyce należy dokonywać tego, biorąc pod uwagę wartość dowodową poszczególnych metod zaprzeczenia ojcostwa oraz ich koszt. Często kluczowe znaczenie w tym zakresie mają po prostu odpowiednie badania DNA. W tych badaniach określa się cechy kwasu DNA, przy zastosowaniu metody PCR. Jeżeli tą metodą nie wykluczy się ojcostwa, to jego prawdopodobieństwo wzrasta do 99,99%, czyli jest w istocie niewyobrażalnie bliskie 100%, czyli pewności. Fakt tak wysokiego prawdopodobieństwa pozwala obecnie mówić o oczekiwanym od dawna dowodzie „pozytywnego ojcostwa".

Kiedy zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalne?

Trzeba przy tym także pamiętać, że zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą mąż matki wyraził zgodę. Uregulowanie takie należy uznać za słuszne. Nadto, zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne także po śmierci dziecka, chyba że dziecko zmarło po wszczęciu postępowania. W razie śmierci dziecka, które wytoczyło powództwo, zaprzeczenia ojcostwa mogą dochodzić zaś jego zstępni.

Poza tym, legitymację czynną do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa posiada także matka i dziecko. Matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziała się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje – to przeciwko dziecku.

Natomiast zgodnie z art. 70 § 1 KRO, dziecko po osiągnięciu pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziało się, że nie pochodzi od męża swojej matki. Jeżeli dziecko dowiedziało się o tej okoliczności przed dniem osiągnięcia pełnoletności, to termin do wytoczenia powództwa biegnie od dnia osiągnięcia pełnoletności. W tym przypadku dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko mężowi swojej matki i matce, a jeżeli matka nie żyje – to przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, to wtedy powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i zaprzeczenia ojcostwa

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.