W aspektach dotyczących stosunków między rodzicami a dziećmi, duże znaczenie mogą mieć także kwestie związane z nazwiskiem dziecka. Zgodnie z art. 88 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli zaś małżonkowie mają różne nazwiska, to dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
Oświadczenie o nazwisku noszonym przez dziecko
W art. 88 § 2 KRO ustawodawca wskazał chwilę złożenia oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka. Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli natomiast małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, to nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Ponadto, oświadczenia te mogą być zmienione przez małżonków przy sporządzaniu aktu urodzenia wspólnego dziecka. Ustawodawca daje małżonkom możliwość określenia nazwiska dziecka przy sporządzeniu aktu jego urodzenia. Oświadczenia takie są składane przed kierownikiem USC. Brak oświadczeń będzie prowadził zaś do tego, że dziecko będzie nosiło ich wspólne nazwisko.
Wspomniane uregulowania stosuje się odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Dodatkowo, do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda. Przepis ten ma na celu ochronę interesów dzieci, które urodziły się w związkach pozamałżeńskich, jeżeli po urodzeniu rodzice zawarli małżeństwo.
Oddzielne regulacje dotyczą zaś nazwiska dziecka uznanego. Związane jest to z tym, że jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, to wtedy dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice w tym przypadku mogą :
- wskazać nazwisko matki,
- wskazać nazwisko ojca,
- wskazać nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
W tym ostatnim przypadku rodzice decydują również o kolejności członów nazwiska dziecka. Jeżeli zaś rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda. Wynika stąd, że w porównaniu do przesłanek formalnych uznania, przesłanki skuteczności oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są nieco surowsze, skoro do skutecznego uznania dziecka nie jest potrzebna jego zgoda, natomiast do zmiany nazwiska w związku z uznaniem wymaga się jego zgody już po ukończeniu 13 roku życia.
Inne sytuacje a nazwisko dziecka
Co więcej, w razie sądowego ustalenia ojcostwa to sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo. Jeżeli zaś dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda. Jeżeli natomiast ojcostwa nie ustalono, to dziecko nosi nazwisko matki; a dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje sąd opiekuńczy. Nadto, trzeba także pamiętać, że dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko, z zastrzeżeniem przepisów, które do zmiany nazwiska dziecka wymagają jego zgody.
Ostatnią z omawianych sytuacji w tym zakresie jest sytuacja, w której matka małoletniego dziecka zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka. W takim przypadku małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosiło takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna także jego zgoda. W niektórych przypadkach takie nadanie oświadczenia nie będzie jednak możliwe. Jest to niedopuszczalne, jeżeli dziecko nosi nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców dziecka przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Regulacje te stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy ojciec małoletniego dziecka zawarł małżeństwo z kobietą, która nie jest matką tego dziecka.
Wreszcie, należy także podkreślić, że nazwisko dziecka utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka albo przez połączenie nazwiska jednego z rodziców z nazwiskiem jego małżonka, od którego dziecko nie pochodzi, nie może składać się z więcej niż dwóch członów. W skład nazwiska dziecka wchodzą pierwsze człony nazwisk podlegających połączeniu, chyba że w wyniku połączenia powstałoby nazwisko, którego człony są jednakowe.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i nazwiska dziecka
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
