W polskim systemie prawnym prawo do kontaktów z dzieckiem przysługuje przede wszystkim rodzicom, którzy są uważani za najważniejszych opiekunów dziecka. Jednak istnieją okoliczności, w których inne osoby mogą mieć prawo do kontaktów z dzieckiem. Warto zatem zastanowić się nad tym – czy prawo do kontaktów z dzieckiem może posiadać także jego rodzeństwo albo dziadkowie w stosunku do wnucząt?
Prawo do kontaktu z dzieckiem
Rodzice dziecka mają zwykle priorytetowe prawo do kontaktów z dzieckiem, chyba że są decyzje sądowe lub inne okoliczności, które to ograniczają. Obie strony mają obowiązek dbać o dobro dziecka i utrzymywać kontakt z nim, nawet jeśli są rozdzielone lub rozwiedzeni. Wynika to z art. 113 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, według którego niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której jeśli rodzice dziecka nie są w stanie pełnić swoich obowiązków opiekuńczych lub zostaną pozbawieni władzy rodzicielskiej przez sąd, opiekunowie prawni (np. krewni lub przyjaciele rodziny) mogą uzyskać prawo do opieki nad dzieckiem i do kontaktów z nim.
Kto jeszcze oprócz rodziców może mieć prawo do kontaktów z dzieckiem?
Właściwe regulacje w tym przedmiocie zawiera art. 113(6) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, według którego wskazane wcześniej przepisy dotyczące kontaktów z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Katalog zawiera trzy grupy osób w ustalonej przez ustawodawcę hierarchii, tj. osoby inne niż rodzice związane z dzieckiem pokrewieństwem, powinowactwem oraz stosunkiem faktycznym.
Polskie prawo rodzinne przywiązuje dużą wagę do utrzymania kontaktów między rodzeństwem, nawet w sytuacjach rozwodów lub separacji rodziców. To oznacza, że sąd może zdecydować o regularnych kontaktach rodzeństwa, aby umożliwić im rozwijanie i utrzymywanie więzi rodzinnych. Głównym kryterium brane pod uwagę przez sąd jest dobro i interes dziecka. Sąd bierze pod uwagę wiek, zdolności i potrzeby każdego dziecka oraz stosuje rozwiązania, które najlepiej służą ich dobru.
Ustawodawca zwraca także uwagę na odpowiednie więzi łączące dziadków z wnukami. W przypadku sporów lub trudnych sytuacji rodzinnych, dziadkowie mogą ubiegać się o prawo do kontaktów z wnukami przed sądem rodzinnym. Sąd rozważa każdą taką sprawę indywidualnie i podejmuje decyzję zgodnie z najlepszym interesem dziecka. Dziadkowie muszą udowodnić, że kontakt z wnukami jest w ich najlepszym interesie i że służy ich dobru. Sąd ocenia, czy takie kontakty są właściwe i czy nie naruszają praw rodziców dziecka. Świadczy to o tym, iż polskie prawo rodzinne przywiązuje dużą wagę do wartości więzi rodzinnych, w tym relacji między dziadkami a wnukami. Dziadkowie mogą odgrywać istotną rolę w życiu dzieci, szczególnie w przypadku trudnych sytuacji rodzinnych.
Warto pamiętać, że w przypadkach spornych lub kontrowersyjnych dotyczących praw do kontaktów z dzieckiem, to sąd ma ostateczne słowo. Sąd bierze pod uwagę najlepszy interes dziecka i podejmuje decyzje, które służą jego dobru. Reasumując zatem, w polskim systemie prawnym prawo do kontaktów z dzieckiem nie jest ograniczone wyłącznie do rodziców. Również inne osoby, takie jak opiekunowie prawni, dziadkowie, inne osoby bliskie lub osoby trzecie, mogą mieć prawo do kontaktów z dzieckiem, jeśli sąd uzna to za stosowne w najlepszym interesie dziecka. W każdym przypadku decyzje te są oparte na indywidualnych okolicznościach i mają na celu zapewnienie dobra i bezpieczeństwa dziecka.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i opieki nad dzieckiem
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
