Unieważnienie małżeństwa to postępowanie, w wyniku którego małżeństwo uważane jest za nieważne. W odróżnieniu od rozwodu, który rozwiązuje ważne małżeństwo, unieważnienie małżeństwa oznacza, że małżeństwo nigdy nie istniało prawnie. Kiedy dochodzi jednak do unieważnienia danego małżeństwa?

Unieważnienie małżeństwa

Zasadą jest, że małżeństwo może być unieważnione tylko wyrokiem sądu. Dopóki nie stanie się on prawomocny, małżeństwo zawarte wbrew zakazowi istnieje i korzysta z pełnej ochrony prawnej. Unieważnienie małżeństwa może dotyczyć np. ubezwłasnowolnienia. Unieważnienia małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia może żądać każdy z małżonków. Nie można jednak unieważnić małżeństwa z powodu ubezwłasnowolnienia, jeżeli ubezwłasnowolnienie zostało uchylone.

Unieważnienie małżeństwa związane może być z wiekiem małżonków. Zasadą jest, że nie może zawrzeć małżeństwa osoba niemająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny. Unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę, który nie ukończył lat osiemnastu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu, może jednak żądać każdy z małżonków. Do tego, nie można jednakże unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął. Jeżeli zaś kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.

Kolejna przesłanka dotyczy choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego. Unieważnienia małżeństwa z powodu choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego jednego z małżonków może żądać każdy z małżonków. Nie można jednak unieważnić małżeństwa z powodu choroby psychicznej jednego z małżonków po ustaniu tej choroby.

Przeszkodą jest także bigamia - nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim.    Unieważnienia małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny. Nie można jednak unieważnić małżeństwa z powodu pozostawania przez jednego z małżonków w poprzednio zawartym związku małżeńskim, jeżeli poprzednie małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, chyba że ustanie tego małżeństwa nastąpiło przez śmierć osoby, która zawarła ponowne małżeństwo pozostając w poprzednio zawartym związku małżeńskim.

Kolejna przesłanka to pokrewieństwo lub powinowactwo. Unieważnienia małżeństwa z powodu pokrewieństwa między małżonkami może żądać każdy, kto ma w tym interes prawny. Unieważnienia małżeństwa z powodu powinowactwa między małżonkami może zaś  żądać każdy z małżonków. Istotne w tym kontekście jest także przysposobienie - unieważnienia małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami może żądać każdy z małżonków. Nie można jednak unieważnić małżeństwa z powodu stosunku przysposobienia między małżonkami, jeżeli stosunek ten ustał.

Wreszcie, małżeństwo może być unieważnione, jeżeli oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński lub oświadczenie zostało złożone:

• przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome wyrażenie woli,
• pod wpływem błędu co do tożsamości drugiej strony,
• pod wpływem bezprawnej groźby drugiej strony lub osoby trzeciej, jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste.

Pozew o unieważnienie małżeństwa w polskim prawie

Zasadniczo zatem powództwo w sprawie o unieważnienie małżeństwa może wytoczyć każdy z małżonków. Konieczne jest w tym zakresie złożenie we właściwym sądzie pozwu. Pozew o unieważnienie małżeństwa składa się do sądu okręgowego, właściwego ze względu na miejsce, w którym małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, o ile choć jedno z nich nadal w tym okręgu przebywa. Od pozwu pobierana jest opłata stała w wysokości 200 zł. Pozew taki musi zawierać także odpowiednie elementy takie jak wskazanie stron, tytuł pisma, odpowiednie wnioski w tym zakresie, uzasadnienie, podpis czy też załączniki.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i unieważnienia małżeństwa

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.