Kwestie związane z nazwiskiem dziecka to obszar, który podlega regulacjom prawnym i może różnić się w zależności od kraju oraz kultury. W większości państw istnieją przepisy określające zasady nadawania i zmiany nazwiska dziecka. W Polsce odpowiednie regulacje w tym przedmiocie zostały zawarte na gruncie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Nazwisko dziecka
Kwestie związane z nazwiskiem dziecka ewoluują w zależności od społecznych, kulturowych i prawnych zmian, które zachodzą w różnych krajach. Istnieją różnice w podejściach do nadawania nazwisk, ale w większości przypadków te decyzje podlegają regulacjom prawnym i określonym procedurom. W Polsce zasadą w tym przypadku jest, iż dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, to wtedy dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
Zasadniczo zatem dziecko zwykle dziedziczy nazwisko po swoich rodzicach. Standardowo dziecko otrzymuje nazwisko ojca lub matki (jeśli są one różne). Rodzice mogą także zdecydować się na nadanie dziecku nazwiska łączącego elementy nazwisk obojga rodziców. To rozwiązanie stosuje się, gdy oboje rodzice chcą, by dziecko nosiło obydwa ich nazwiska (wówczas są to dwa nazwiska, przedzielone myślnikiem, np. Kowalski-Nowak).
Ważne w tym przedmiocie są odpowiednie oświadczenia składane przez rodziców. Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie (czyli najczęściej zaraz po ślubie). Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, to wówczas nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko, z zastrzeżeniem przepisów, które do zmiany nazwiska dziecka wymagają jego zgody.
Przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą także złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane. Należy przy tym jednak pamiętać, że wskazane regualcje się odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna natomiast jego zgoda.
Jakie nazwisko może nosić dziecko uznane?
Nieco inne regulacje przewidziane są natomiast w razie tzw. uznania dziecka. Jeżeli bowiem ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, to wtedy dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli zaś rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, wówczas nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest także potrzebna jego zgoda.
Nadto, w razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jeżeli natomiast dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda. Kodeks przewiduje także, iż jeżeli ojcostwa nie ustalono, to wtedy dziecko po prostu nosi nazwisko matki. Dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje zaś sąd opiekuńczy.
Co ciekawe, jeżeli matka małoletniego dziecka np. zawarła małżeństwo z mężczyzną, który nie jest ojcem tego dziecka, małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub przed konsulem zgodne oświadczenia, że dziecko będzie nosiło takie samo nazwisko, jakie nosi albo nosiłoby ich wspólne dziecko. Do zmiany nazwiska dziecka, które ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda. Takie nadanie dziecku nazwiska, nie jest jednakże dopuszczalne, jeżeli nosi ono nazwisko ojca albo nazwisko utworzone na podstawie zgodnych oświadczeń rodziców dziecka przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i nazwiska dziecka
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
