Każdy z nas posiada dokumenty, na podstawie których możliwa jest np. nasza identyfikacja. W niektórych przypadkach dochodzi jednak do kradzieży takich dokumentów, a sprawca za ich pomocą stara się ,,podszyć” pod daną osobę i posługuje się cudzym dokumentem. Co za to jednak grozi?
Dokument w prawie karnym
Posługiwanie się cudzym dokumentem polega na używaniu dokumentu, który został spreparowany lub podrobiony w celu oszustwa lub zysku osobistego. Dokumenty te mogą obejmować różnorodne formy, takie jak tożsamość, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe, a nawet dokumenty finansowe.
Na wstępnie warto rozważyć to, czym w zasadzie jest dokument na gruncie prawa karnego. Jak wskazuje art. 115 § 14 i 14a Kodeksu karnego, dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Fakturą jest także dokument, o którym mowa w art. 2 pkt 31 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570, 1598 i 1852). Konstytutywną cechą wszystkich dokumentów jest zatem to, że z każdym z nich jest związane określone prawo albo ze względu na zawartą w nim treść stanowi on dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne.
Nie ma znaczenia forma dokumentu. Niewątpliwie jednak dokument ma charakter materialny, jest nim bowiem albo określony przedmiot, albo zapisany nośnik informacji. Nośnikiem dokumentu mogą być np. papier, dyskietka, płyta CD lub DVD, karta pamięci. Częste przykłady dokumentów objętych fałszerstwem to natomiast:
- dowód osobisty lub paszport,
- dyplomy ukończenia szkoły lub uczelni,
- świadectwa pracy,
- karty kredytowe lub dokumenty finansowe,
- zaświadczenia lekarskie i inne.
Posługiwanie się cudzym dokumentem
Ponadto, posługiwanie się cudzym dokumentem jest przestępstwem, które może skutkować poważnymi konsekwencjami prawymi. Zgodnie z art. 275 § 1 KK, kto posługuje się dokumentem stwierdzającym tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe lub dokument taki kradnie lub go przywłaszcza, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Tej samej karze podlega, kto bezprawnie przewozi, przenosi lub przesyła za granicę dokument stwierdzający tożsamość innej osoby albo jej prawa majątkowe.
Przykładem posługiwania się cudzym dokumentem może być sytuacja, w której osoba przedstawia fałszywy dokument tożsamości podczas składania wniosku o uzyskanie kredytu w banku lub podczas rejestracji na konferencję naukową podając cudze dane osobowe i przedkładając posiadany dowód osobisty tej osoby.
Poza tym, posługując się cudzym dokumentem, sprawca naraża daną osobę np. na utratę zaufania społecznego i zniszczenie reputacji, co może mieć długofalowe konsekwencje w życiu osobistym i zawodowym. Osoba, której dokument został podrobiony, może również podjąć kroki prawne przeciwko sprawcy za naruszenie jej praw. Aby zapobiec posługiwaniu się cudzym dokumentem, istotne jest podejmowanie środków ostrożności, takich jak między innymi:
- staranne weryfikowanie tożsamości osób, z którymi się współpracuje lub którym udziela się usług,
- korzystanie tylko z wiarygodnych źródeł dokumentacji, takich jak urzędy, uczelnie czy instytucje finansowe,
- regularna aktualizacja procedur weryfikacji dokumentów, aby unikać luk w zabezpieczeniach.
Podsumowując, posługiwanie się cudzym dokumentem jest poważnym przestępstwem, które może prowadzić do doktliwych konsekwencji prawnych dla sprawcy. Aby uniknąć takich sytuacji, ważne jest, aby wszelkie dokumenty były starannie weryfikowane i korzystać tylko z wiarygodnych źródeł dokumentacji.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa karnego i posługiwania się cudzym dokumentem
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
