Opieka w polskim prawie rodzinnym to instytucja prawna mająca na celu zapewnienie ochrony interesów osoby potrzebującej wsparcia. Opiekunem może być odpowiednia osoba, spełniająca wymagania z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Kiedy i jak można jednak ustanowić opiekę?
Opieka
Przede wszystkim na początku należy wskazać, iż opiekę ustanawia się dla małoletniego w wypadkach przewidzianych w tytule II Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Opiekę ustanawia sąd opiekuńczy, skoro tylko poweźmie wiadomość, że zachodzi prawny po temu powód. Ustanowienie opieki musi służyć ochronie interesów osoby, której dotyczy. Opiekun ma obowiązek działać zgodnie z najlepszymi interesami podopiecznego.
Sąd podejmuje decyzję na podstawie analizy sytuacji danej osoby i stwierdzenia konieczności ustanowienia opieki. Opiekę sprawuje opiekun. Wspólne sprawowanie opieki nad dzieckiem sąd może powierzyć tylko małżonkom. Dodatkowo, jeżeli dobro pozostającego pod opieką tego wymaga, sąd opiekuńczy wydaje niezbędne zarządzenia dla ochrony jego osoby lub majątku aż do czasu objęcia opieki przez opiekuna; w szczególności sąd opiekuńczy może ustanowić w tym celu kuratora.
Kodeks wskazuje także odpowiednie postanowienia w zakresie tego, kto może zostać opiekunem. Nie może być ustanowiona opiekunem osoba, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo została pozbawiona praw publicznych. Opiekunem małoletniego nie może być ustanowiona także osoba, która została pozbawiona władzy rodzicielskiej albo skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim, albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu. Wreszcie, nie może być ustanowiony opiekunem ten, w stosunku do kogo zachodzi prawdopodobieństwo, że nie wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna.
Kiedy i jak ustanowić?
W praktyce zwykle opiekę ustanawia się, gdy rodzice nie żyją lub nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych w wyniku ubezwłasnowolnienia lub wskutek nieosiągnięcia pełnoletności albo, jeżeli rodzice są nieznani, zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej albo ta władza została im zawieszona. Sąd rozpatruje wniosek o ustanowienie opieki na podstawie zebranych dowodów i opinii specjalistów. Decyzja podejmowana jest z uwzględnieniem najlepszych interesów osoby potrzebującej opieki.
Opiekuna ustanawia Sąd rodzinny. Objęcie opieki następuje poprzez złożenie przyrzeczenia przed Sądem rodzinnym. Wybrany opiekun prawny dziecka jest zobowiązany objąć swe obowiązki niezwłocznie. Gdy wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej. Jeżeli opiekunem nie została ustanowiona taka osoba, to wtedy opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców.
Ponadto, Sąd opiekuńczy może ustanowić jednego opiekuna dla kilku osób, jeżeli nie ma sprzeczności między ich interesami. Opieka nad rodzeństwem powinna być w miarę możności powierzona jednej osobie. Poza tym, każdy, kogo sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, obowiązany jest opiekę objąć. Z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zwolnić od tego obowiązku.
Reasumując, ustanowienie opieki w polskim prawie rodzinnym jest procesem kompleksowym, wymagającym analizy indywidualnej sytuacji oraz działania zgodnie z najlepszymi interesami osoby potrzebującej opieki. Sąd odgrywa kluczową rolę w podejmowaniu decyzji dotyczących ustanowienia, modyfikacji i zakończenia opieki. Opiekun ma obowiązek działać zgodnie z prawem i dbać o interesy podopiecznego.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i opieki
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
