Opieka nad osobami wymagającymi wsparcia, szczególnie na gruncie prawa rodzinnego, to odpowiedzialne zadanie wymagające zarówno empatii, jak i znajomości przepisów prawnych. Warto zastanowić się zatem nad tym, w jaki sposób należy sprawować taką opiekę.
Sprawowanie opieki
Opiekun ma za zadanie reprezentować i chronić interesy osoby, której opieki został powierzony. Jest to rola opieka, który to działa zgodnie z zasadą dobra osoby, nad którą sprawuje opiekę. Opiekun obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny.
Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego. Do sprawowania opieki stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Opiekun zwykle także zapewnia podopiecznemu odpowiednie warunki życia, w tym opiekę zdrowotną, wyżywienie, schronienie oraz edukację, jeśli jest to wymagane. Często podejmuje on także pewne decyzje w imieniu podopiecznego w kwestiach prawnych, finansowych, zdrowotnych oraz osobistych. Decyzje te powinny być podejmowane zgodnie z najlepszymi interesami podopiecznego. Opiekun powinien utrzymywać także regularny kontakt z podopiecznym, dbając o jego dobrostan fizyczny, psychiczny i emocjonalny.
Wiąże się to z tym, że opiekun powinien uzyskać zezwolenie sądu opiekuńczego albo, w przypadkach wskazanych w art. 6401 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, sądu spadku we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. O decyzjach w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego opiekun powinien też informować jego rodziców, którzy uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu.
Obowiązki opiekuna
Trzeba przy tym pamiętać, iż jeżeli opiekun doznaje przemijającej przeszkody w sprawowaniu opieki, sąd opiekuńczy może ustanowić kuratora. Opiekun nie może reprezentować osób pozostających pod jego opieką:
- przy czynnościach prawnych między tymi osobami;
- przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.
Poza tym, niezwłocznie po objęciu opieki opiekun obowiązany jest sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedstawić go sądowi opiekuńczemu. Ewentualnie Sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od obowiązku sporządzenia inwentarza, jeżeli majątek jest nieznaczny. Opiekun ma obowiązek sprawowania opieki nad majątkiem podopiecznego w sposób rzetelny i zgodny z jego interesem. Może obejmować to m.in. zarządzanie finansami, nieruchomościami oraz innymi aktywami podopiecznego.
Sąd opiekuńczy może również zobowiązać opiekuna do złożenia do depozytu sądowego kosztowności, papierów wartościowych i innych dokumentów należących do pozostającego pod opieką. Przedmioty te nie mogą być odebrane bez zezwolenia sądu opiekuńczego. Natomiast gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun może podejmować ulokowaną gotówkę tylko za zezwoleniem sądu opiekuńczego.
W związku z tym, Sąd opiekuńczy przyzna opiekunowi za sprawowanie opieki na jego żądanie stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. Opiekun może też żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki. Do roszczeń z tego tytułu stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Podsumowując, rola opiekuna na gruncie prawa rodzinnego w Polsce to poważne zadanie wymagające odpowiedzialności, wiedzy prawnej oraz umiejętności interpersonalnych. Dbałość o dobro i interesy podopiecznego oraz przestrzeganie obowiązujących przepisów są kluczowe dla skutecznego wykonywania tego zadania.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i opieki
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
