Kuratela w prawie rodzinnym to instytucja mająca na celu ochronę interesów osoby niezdolnej do samodzielnego zarządzania swoimi sprawami osobistymi lub majątkowymi. Kiedy jest jednak ona ustanawiana i na czym polega? Odpowiadamy w dzisiejszym artykule.

Kuratela w prawie rodzinnym

Zasadą jest, że kuratora ustanawia się w wypadkach przewidzianych w ustawie Kodeks rodzinny i opiekuńczy. W zakresie nieuregulowanym przez przepisy, które przewidują ustanowienie kuratora, stosuje się odpowiednio do kurateli przepisy o opiece. Organ państwowy, który ustanowił kuratora, przyzna mu na jego żądanie stosowne wynagrodzenie za sprawowanie kurateli. Wynagrodzenie pokrywa się z dochodów lub z majątku osoby, dla której kurator jest ustanowiony, a jeżeli osoba ta nie ma odpowiednich dochodów lub majątku, wynagrodzenie pokrywa ten, kto żądał ustanowienia kuratora. Wynagrodzenia natomiast nie przyznaje się, jeżeli nakład pracy kuratora jest nieznaczny, a sprawowanie kurateli czyni zadość zasadom współżycia społecznego.

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, organ państwowy, który ustanowił kuratora, uchyli kuratelę, gdy odpadnie jej cel. Jeżeli kurator został zaś ustanowiony do załatwienia poszczególnej sprawy, to wtedy kuratela ustaje z chwilą ukończenia tej sprawy. Kuratora można ustanowić także dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo – wtedy jej kurator jest powołany do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi. W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia kuratela ustaje z mocy prawa. Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nieurodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka.

Często zatem kuratela w prawie rodzinnym jest instrumentem mającym na celu zapewnienie opieki i wsparcia osobom niezdolnym do samodzielnego działania, a jednocześnie chroniąc ich prawa i interesy. Jej celem jest zapewnienie godnego życia i ochrony dla osób, które nie są w stanie samodzielnie zarządzać swoimi sprawami.

Rola kuratora

Kurator może być ustanowiony także dla osoby niepełnosprawnej. Jeżeli pełnoletnia osoba niepełnosprawna potrzebuje wsparcia w prowadzeniu wszelkich spraw, spraw określonego rodzaju albo załatwieniu określonej sprawy, to wówczas właśnie ustanawia się dla niej kuratora. Zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa sąd opiekuńczy.

Kurator dla osoby niepełnosprawnej jest powołany do jej reprezentowania tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi. Sąd opiekuńczy może określić sprawę lub zakres spraw wskazanych w postanowieniu o ustanowieniu kuratora, w których jest on uprawniony do reprezentowania osoby niepełnosprawnej. Kuratorem może wtedy zostać ustanowiona osoba pełnoletnia, która wyraziła na to zgodę i której kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z powierzonych jej obowiązków kuratora osoby niepełnosprawnej. Osoba niepełnosprawna może także sama wskazać kandydata na kuratora.

Przy wyborze kuratora i określeniu zakresu jego obowiązków oraz uprawnień sąd opiekuńczy uwzględnia w szczególności sposób funkcjonowania osoby niepełnosprawnej, w tym w zakresie jej funkcji intelektualnych oraz sposobu porozumiewania się z otoczeniem. W takim wypadku kurator uzgadnia z osobą niepełnosprawną sposób prowadzenia lub załatwienia spraw i informuje osobę niepełnosprawną o podjętych działaniach oraz ich wynikach, tak aby mogła podejmować decyzje i działania odpowiednie do aktualnego stanu sprawy. Kuratelę uchyla się na żądanie osoby niepełnosprawnej, dla której była ustanowiona.

Ostatni z przypadków dotyczy kuratora dla osoby nieobecnej. Zasadniczo bowiem dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia się kuratora. To samo dotyczy wypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie może wykonywać swoich czynności albo gdy je wykonywa nienależycie. Kurator powinien przede wszystkim postarać się o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomić ją o stanie jej spraw. Trzeba jednak wskazać, że nie ustanawia się kuratora dla ochrony praw osoby, jeżeli istnieją przesłanki uznania jej za zmarłą.

Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa rodzinnego i kurateli

Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska

Telefon: +48 607-576-294

E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.