Zgodnie z polskim prawem, zabranie cudzego samochodu bez zgody właściciela jest traktowane jako przestępstwo, które jest uregulowane w Kodeksie Karnym. Artykuł 289 Kodeksu Karnego określa sankcje dla osób, które dokonują zaboru pojazdu. Co za to jednak grozi w praktyce?
Zabór cudzego samochodu
W przypadku tego przestępstwa mamy do czynienia z tzw. zaborem pojazdu w celu krótkotrwałego użycia. Polega to na tym, że kto zabiera w celu krótkotrwałego użycia cudzy pojazd mechaniczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Jak wskazywał Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 30 maja 2019 roku (sygn. akt II AKa 90/19): ,,Istotą przestępstwa opisanego w art. 289 § 1 k.k. jest penalizacji celowych działań podejmowanych rzeczywiście wbrew woli właściciela lub uprawnionego dysponenta samochodu, a nie regulowanie normami karnymi zasad udostępniania pojazdów w relacjach rodzinnych czy koleżeńskich. Nie można przyjąć dokonania zaboru pojazdu w sytuacji kiedy sprawca ma zgodę osoby uprawnionej na korzystanie z pojazdu lub jest przekonany w oparciu o rzeczywiście istniejące przesłanki, że taką zgodę posiada”.
Szczególnie istotne jest tutaj ochranianie własności i posiadania rzeczy, takiej jak pojazd mechaniczny. Konkretnie, istnieje potrzeba ochrony prawa do użytkowania pojazdu, czerpania z niego korzyści, co związane jest z zachowaniem jego nienaruszalności i integralności. Realizacja tego przestępstwa polega zaś na zabraniu pojazdu. Jeśli sprawca przesunął pojazd w inne miejsce, gdzie próbował uruchomić silnik, można przyjąć, że doszło do zabrania. Obiektem tego działania jest cudzy pojazd mechaniczny.
Zabór pojazdu jest czynem materialnym. Skutkiem tego działania jest utrata kontroli nad pojazdem przez osobę uprawnioną i przejęcie kontroli nad nim przez sprawcę. Istotne jest także to, iż nie ma znaczenia, czy sprawca faktycznie użył pojazdu. Wystarczy, że przejął nad nim kontrolę. Użycie pojazdu nie jest istotne dla samego aktu zabrania ani jego skutków, ale odnosi się do zamiarów sprawcy.
Jest to przestępstwo kierunkowe, możliwe do popełnienia tylko w intencji bezpośredniej. Główną cechą, która odróżnia zabór pojazdu mechanicznego od kradzieży, jest zamiar działania sprawcy. Zabór pojazdu polega na tym, że sprawca zabiera pojazd w celu krótkotrwałego użycia. Chodzi o korzystanie z pojazdu zgodnie z jego przeznaczeniem "Krótkotrwałe" używanie oznacza tutaj brak intencji przejęcia pojazdu na własność. Jak wskazuje także M. Mozgawa w komentarzu do Kodeksu karnego, artykuł 289 k.k. stanowi lex specialis wobec wykroczenia samowolnego użycia cudzej rzeczy ruchomej (art. 127 k.w.).
Odpowiedzialność karna
Ustawodawca przewidział także kwalifikowane typy tego czynu. Jeżeli bowiem sprawca czynu pokonuje zabezpieczenie pojazdu przed jego użyciem przez osobę nieupoważnioną, pojazd stanowi mienie znacznej wartości albo sprawca następnie porzuca pojazd w stanie uszkodzonym lub w takich okolicznościach, że zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub uszkodzenia pojazdu albo jego części lub zawartości – to wtedy sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do aż lat 8.
Jeżeli natomiast taki czyn popełniono używając przemocy lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. W przypadku popełnienia tego przestępstwa sąd może wymierzyć grzywnę obok kary pozbawienia wolności. Jeśli zaś ten czyn popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Reasumując, zabranie cudzego samochodu bez zgody właściciela jest surowo karane zgodnie z polskim prawem. Artykuł 289 Kodeksu Karnego przewiduje sankcje w postaci kary pozbawienia wolności dla osób dopuszczających się tego rodzaju przestępstwa. Ponadto, sprawca może być zobowiązany do naprawienia wyrządzonych szkód oraz podlegać roszczeniom na gruncie postępowania cywilnego. Dlatego też, kradzież pojazdu jest poważnym naruszeniem prawa, które może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych dla sprawcy.
Kontakt w zakresie porady prawnej dotyczącej prawa karnego
Kancelaria Adwokacka B-Legal Toruń, adwokat rozwodowy Katarzyna Bórawska
Telefon: +48 607-576-294
E-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
